DEEL 1: HOE HET ZOU MOETEN ZIJN
Hoe een relatie zou moeten zijn, zal iedereen anders inkleuren. Sommige mensen verlangen naar een avontuurlijke relatie vol met spannende reizen, het ontwikkelen van veel nieuwe vriendschappen, bouwen aan een super carrière en daarnaast een paar kinderen en wie weet een paar kleinkinderen.
Er zijn mensen die helemaal niet verlangen naar avontuur. Thuis is de beste plek en het liefst languit op de bank met een bord op je schoot voor de televisie. Het maakt niet zoveel uit hoe verschillend mensen zijn, als je maar als stel dezelfde verwachtingen hebt en dat er enige vorm van intimiteit in de relatie te ontdekken is.
Intimiteit
Wat is dat eigenlijk: intimiteit? Ed Wheat (1986)[i] schrijft dat intimiteit (afgeleid van het latijn intimus dat ‘binnenste’ betekent) verwijst naar het meest vertrouwelijke, het meest persoonlijke in een relatie. Als er een hoge mate van intimiteit tussen twee liefdespartners is, draagt dit bij aan het geluk en de emotionele stabiliteit van beiden. Alle activiteiten zijn mooier en het leven is rijker en kleuriger wanneer het gedeeld wordt met een intieme partner. Een intieme relatie werkt als een buffer en biedt een schuilplaats voor de druk en de spanningen van het dagelijks leven.
Met de beschrijving van Wheat zou je kunnen spreken over een intense liefdesverbinding tussen twee mensen. Een verbinding die automatisch ontstaat als mensen verliefd zijn, die sterker kan worden naarmate mensen ouder worden en meer in elkaar hebben geïnvesteerd. Ondanks dat mensen tegenslagen meemaken, ondanks elkaars verschillen en onhebbelijkheden, kunnen mensen toch verder groeien in intimiteit. In de relatie moet een gezonde afhankelijkheid en zelfstandigheid zijn. Daarmee bedoel ik, het is goed in de relatie om jezelf te kunnen ontwikkelen en eigen en ook gezamenlijke vrienden te hebben en tegelijkertijd is er het verlangen om graag bij elkaar te zijn. Intimiteit is behalve naar elkaar luisteren ook samen stil kunnen zijn zonder vreemde spanningen. Intimiteit is het samensmelten van liefde en vertrouwen. Liefde en vertrouwen zijn de essentiële waarden binnen een relatie. Met liefde en vertrouwen worden man en vrouw: wij.[ii]
De mooiste vorm van intimiteit is het signaleren van twee oudere mensen die samen hand in hand op straat lopen. Als ik dat zie, zeg ik tegen mijn vrouw:
‘Kijk, daar heb je weer zo’n stel.’
Ik kan daarvan genieten en ik geloof in de getuigende werking van oudere mensen op jonge mensen, als zij liefdevol samen hand in hand lopen.
Relatielessen
Als kind ga je naar school om de basisbeginselen van lezen, schrijven en rekenen te leren. Op de middelbare school leer je nog meer algemene kennis om je voor te bereiden op een beroepsopleiding. Als je wilt autorijden, volg je eerst rijlessen om te leren hoe dat moet. In ons leven volgen we talloze opleidingen, cursussen en workshops om allerlei dingen te leren.
Is het niet vreemd dat je nooit een les of cursus hebt gevolgd over hoe je een gezonde liefdevolle relatie moet onderhouden? Welke workshop leert je hoe intimiteit kan groeien in je relatie? Op welke cursus leer je hoe je moet omgaan met elkaars verschillen en onhebbelijkheden? Hoewel je ouders het voorbeeld hebben gegeven hebben ook zij waarschijnlijk geen relatiecursus gevolgd en geven niet alle ouders het goede voorbeeld.
Iemand die uitgebreid heeft nagedacht over hoe je goed voorbereid een relatie kan aangaan is Gary Chapman (2014). Chapman geeft twaalf lessen en adviezen over relaties, die goed zijn om te weten voordat je een relatie aangaat.[iii]
- Verliefdheid is geen goede basis voor een succesvolle relatie.
Verliefd zijn is een emotionele en obsessieve ervaring. Onderzoek toont aan dat de gemiddelde verliefdheid ongeveer twee jaar duurt. Als de verliefdheid verdwijnt, worden de verschillen zichtbaar. Wanneer we verliefd zijn, hebben we vaak helemaal niet door dat onze maatschappelijke, geestelijke en intellectuele kilometers uit elkaar kunnen liggen. Wanner je verliefd bent, doet het er even niet toe dat normen, waarden en doelen absoluut niet met elkaar stroken. Daarom is verliefdheid niet persé een goede basis voor een succesvolle relatie.
- De liefde heeft twee fasen.
De eerste fase is verliefdheid. In deze fase doen we zonder moeite allerlei dingen voor de ander. Je hoeft nog niet te werken voor je relatie en uit verliefdheid spreek je alle liefdestalen. Na de verliefdheid komt de tweede fase. In deze fase moet je gaan werken aan de relatie, het gaat niet altijd meer zo vanzelf. Het komt dan aan op hoe je omgaat met verschillen, welke liefdestaal de partners spreken en of deze taal gevoed wordt.
- Het gezegde ‘zo vader zo zoon’ en ‘zo moeder, zo dochter’ gaat echt op.
Beide partners zijn behoorlijk door ouders beïnvloed, we zijn allemaal het product van onze opvoeding. We zijn geneigd om het gedrag van onze ouders te kopiëren. Of we het nu over positieve of negatieve karaktertrekken hebben, de meeste van ons lijken meer op onze ouders dan we beseffen. In de manier waarop we met elkaar communiceren, lijken we op onze ouders. Omdat we bij onze ouders zijn opgegroeid, zien we een verkeerde manier van communiceren niet als verkeerd. Voor ons is het eenvoudig de manier waarop het altijd is gegaan. Als een ouder bijvoorbeeld snel agressief reageerde op de partner, dan kan een kind dat overnemen in zijn/haar eigen relatie.
- Zonder ruzie meningsverschillen de wereld uit helpen.
Niemand vertelt toekomstige partners dat conflicten een normaal onderdeel van een relatie vormen. We hebben allemaal verschillende verlangens en ergernissen. Conflicten zijn geen tekenen dat je met de verkeerde persoon een relatie hebt. Ze bevestigen alleen maar dat je een mens bent. Conflicten hebben het vermogen ons te leren hoe we elkaar moeten liefhebben, ondersteunen en bemoedigen. Samen zul je met elkaars mening een oplossing moeten gaan zoeken, een compromis. Je moet samen iets opgeven om de harmonie in je relatie te bewaren of terug te vinden.
- Verontschuldigingen aanbieden is geen teken van zwakte.
Verontschuldigingen aanbieden is spijt betonen en je verantwoordelijkheid nemen, het is goed om te benoemen wat je verkeerd hebt gedaan. Als je goed maakt wat je verkeerd hebt gedaan kan er herstel komen. Je moet laten blijken dat je je gedrag wilt veranderen. Vervolgens vraag je om vergeving.
- Vergeving is niet gebaseerd op een gevoel.
Vergeving is een besluit om genadig te zijn in plaats van rechtvaardigheid te eisen. Vergeving wist niet het geheugen, het heft de gevolgen van een verkeerde daad niet op en herstelt niet automatisch het vertrouwen. Vergeving mondt niet altijd uit in verzoening.
- Toiletten worden niet vanzelf schoon.
Verwachtingen en afspraken in een relatie moeten worden gecommuniceerd en worden nageleefd.
- Financiële zaken houd je op orde met een goede planning.
In een relatie moet er een overeenstemming zijn over het geld dat binnenkomt: het is jullie gezamenlijke geld. Afspraken moeten worden gemaakt over uitgaven, sparen en weggeven. Belangrijk is de afspraak wie de boekhouding bijhoudt. Dit moet de persoon zijn die daar verstand van heeft en trouw is in het doen van betalingen.
- Wederzijdse seksuele bevrediging komt niet uit de lucht vallen.
Seksualiteit is niet alleen voor jezelf maar voor jullie samen.
- In een relatie ontstaat verbinding met schoonfamilie.
Hoe verdeel je bijvoorbeeld de feestdagen en zijn er andere tradities? Je moet leren om naar je schoonouders te luisteren wat zij precies willen. Je moet leren onderhandelen wat betreft de verschillen tussen de (schoon)families en je moet hun liefdestalen herkennen.
- Zijn er culturele en/of religieuze verschillen?
Is er sprake van vrijheid om zelf of samen cultuur en/of religie te beleven?
12. Je karakter beïnvloedt in belangrijke mate je gedrag.
Sommige mensen zijn meer pessimistisch van aard, anderen meer optimistisch. Sommigen zijn opgeruimd en schoon in huis, anderen zijn meer sloddervossen. Sommigen praten vrijuit over allerlei dingen, anderen zijn meer bedachtzaam. Sommigen zijn meer passief en anderen meer agressief. Sommigen reageren met hun hart, anderen veel meer rationeel. Sommigen zijn organisatoren en planners, anderen leven meer met de waan van de dag. Met alle verschillen is het handig om samen relatieafspraken te maken
Hoe zou een relatie moeten zijn? Als de verliefdheid ooit verdwijnt, moet de intimiteit blijven groeien. Dit betekent dat je samen hard moet werken, dat je afspraken moet maken (onderhandelen) en dat je samen verantwoordelijkheid moet nemen over de afspraken die je maakt. De onderlinge verschillen moeten geen samengebalde vuisten worden maar als vingers van gevouwen handen samenkomen.
[i] Ed Wheat, Een huwelijk vol liefde, Medema, Vaassen, 1986, 132-133
[ii] Hans Groeneboer, Als jij en ik wij worden, Koinonia, Gorinchem, 2006, 121
[iii] Gary Chapman, 12 dingen die je moet weten, voor je gaat trouwen, Royal Jongbloed, Heerenveen, 2014, 15-17, 21-23, 34-36, 43-47, 55, 72-77, 81, 93, 103, 113, 129, 141
